Roślinna symbolika

Zbliża się Wielkanoc, najważniejsze święto chrześcijan. To niezwykle radosne święto z bogatymi tradycjami, którym towarzyszy wiele obrzędów. To nie tylko tradycyjna święconka i barwne pisanki. W takich chwilach nie może zabraknąć roślin, które podkreślą uroczysty charakter świątecznych chwil.

Święta wielkanocne przypadają na część wiosny, gdy świat roślin budzi się do życia. Podziwiamy pierwsze, wiosenne rośliny, dekorujemy nimi domy, nie myśląc o symbolice, jaką ze sobą noszą. Wiosenne kwiaty dają nam radość i pokazują, że życie odradza się na nowo. To jest bezdyskusyjne. A co mogą jeszcze symbolizować inne rośliny, które kojarzą nam się z okresem wielkanocnym?

Bukszpan wiecznie zielony, to popularna roślina do dekoracji palm wielkanocnych, koszyczków ze święconką i świątecznych stołów. Ten zimozielony krzew symbolizuje nieśmiertelność, nieprzemijalność, trwałość życia. Pięknie zdobi nasze ogrody, chociaż teraz przeżywa trudny okres walki z ćmą bukszpanową. Miejmy nadzieję, że uda mu się przetrwać w naszych warunkach i dalej będzie symbolem nieśmiertelności.

Barwinek to również zimozielona roślina. Ma delikatne błękitne kwiatki, które w mroźne dni wychylają się do słońca. Jest wykorzystywany do dekoracji świątecznych stołów i koszyczków. Pamiętajmy, że kwiaty mimo uroczego wyglądu są trujące. Barwinek był uważany za roślinę magiczną. Warto było mieć go w pobliżu domu. Wyplatano z niego wianki panien młodych, a wieńce z kwiatów barwinka stroiły chaty podczas wesela.
Barwinek towarzyszył również ceremoniom pogrzebowym i często obsadzano nim mogiły. Jest rośliną rodzimą i bardzo wytrzymałą. Bez nadzoru szybko zdominuje otoczenie.

Wszystkim znane bazie wierzby, tak miłe w dotyku, zwiastują wiosnę. Te same gałązki pięknie udekorowane zanosimy do kościoła w Palmową Niedzielę. Poświęcone stawiamy w oknach, aby chroniły domostwa przed nieszczęściem. Gałązki wierzby symbolizują życie, które odradza się nawet w trudnych warunkach i kojarzone są z witalnością. Odłamana gałązka wierzby wciśnięta do ziemi wypuści korzenie, dając świadectwo wielkiej woli życia.

Forsycja z małymi żółtymi kwiatkami rozświetla nasze ogródki wczesną wiosną. Gałązki forsycji przyniesione do domu szybko rozkwitają w wazonach i są bardzo dekoracyjne. Wnoszą powiew wiosny swoją słoneczną barwą. Roślina jest bardzo prosta w opiece, wymaga tylko regularnego cięcia po kwitnieniu. Ma właściwości przeciwzapalne i rozkurczowe, a jej symbolem jest oczekiwanie.

Uwielbiane przez wszystkich żonkile oznaczają światło słońca, przynoszą bogactwo i pomyślny los. Symbolizują odrodzenie i życie wieczne. Legenda głosi, że wyrosły z ziemi przy grobie w chwili zmartwychwstania Chrystusa.
Żółte tulipany to oznaka radości, pogodnych myśli i uśmiechu. Nic więc dziwnego, że wybieramy je najczęściej do wazonu, jako zwiastuny wiosny, bo przynosimy razem z nimi radość i uśmiech.

Drobniutkie szafirki to symbol ideału. Pięknie pachnące hiacynty, o niespotykanej urodzie, są symbolem wskrzeszenia, hojności i miłości. Wychylające się spod ziemi przy pierwszych promieniach słońca, stawiają czoła zmiennej, zimowej pogodzie, czekając na odpowiedni moment, aby oczarować świat.

Wszędobylskie pierwiosnki są zwiastunem nowego początku, nadziei i świeżości. Pięknie wyglądają w ceramicznych pojemnikach, a wielobarwne kompozycje, to dekoracyjny pewniak każdej wiosny. Nie są wymagające i bardzo dobrze radzą sobie na balkonach i w ogrodach.

Sasanka zwyczajna zwana też kwiatem Wielkanocy, to kwiat zmartwychwstania Jezusa. Pigment zawarty w tej roślinie barwi pisanki na zielono. Fioletowe, białe, różowe i purpurowe kwiaty sasanek pojawiają się już od marca. Pięknie wyglądają posadzone w grupach. Po przekwitnięciu długo utrzymują dekoracyjne kwiatostany w kształcie puchatej kuli.

Symbolem niewinności jest hortensja o niezwykle dekoracyjnych kwiatach. Donice hortensji z okazałymi białymi, różowymi i niebieskimi kwiatami zdobią w okresie wielkanocnym Groby Pańskie. Dzięki hodowcom możemy je nabyć już wczesną wiosną. Jest cenną rośliną dekoracyjną. Jeśli nie zabraknie jej wody, będzie długo cieszyła nas pięknymi kwiatami.

Rzeżucha w okresie wielkanocnym jest bardzo popularna. Ta maleńka roślina jest dekoracyjna i bardzo smaczna. Jest witaminową bombą, która przyda się naszemu organizmowi o tej porze. Łatwo ją wyhodować. Wysiana w dekoracyjnych naczyniach, czy skorupkach po jajkach, uatrakcyjni nasz wielkanocny stół. Symbolizuje zdrowie i siły witalne.

Nie możemy pominąć oliwki, która nie pochodzi z naszego klimatu, lecz jej symbolika jest znana od tysiącleci. W starożytnym Egipcie gałązka drzewa oliwnego symbolizowała zwycięstwo faraona. W starożytnej Grecji była wręczana zwycięzcom igrzysk olimpijskich, również jako symbol zwycięstwa. Gałęzie oliwne nosili ze sobą kapłani, osoby szukające schronienia i zwiastujące pokój. Jest też symbolem nieśmiertelności, czystości, płodności. To z drzewa oliwnego powstała maczuga Herkulesa. W Piśmie Świętym drzewo oliwne jest znakiem błogosławieństwa i łaski. Gołębica wypuszczona z Arki Noego powróciła przynosząc gałązkę oliwną z góry Ararat i jest symbolem pokoju miedzy Bogiem, a ludźmi. To symbol wolności, pokoju, pojednania. Jest rośliną wybraną, symbolizującą mądrość, a człowieka sprawiedliwego porównuje się do urodzajnego drzewa oliwnego.

Na koniec piękna passiflora (z łaciny passio-cierpienie, flos-kwiat) zwana męczennicą. To szczególna roślina związana z Wielkanocą. Mnich Giacomo Bosio dopatrzył się w niej symboli związanych z męką i cierpieniem Chrystusa. Postrzępiony przykoronek uznał za kopię korony cierniowej. Trójdzielne znamię słupka przypomniało mu gwoździe, a pylniki młoty, którymi przybijano ręce i nogi do krzyża. Wąsy czepne to bicze. Biel i błękit to symbol nieba, płatki i działki reprezentują dziesięciu apostołów – bez Judasza i Piotra. Liście przypominają ręce wrogów i ostrze włóczni, którą przebito bok Chrystusa. Zalążnią i dno kwiatowe, są odbiciem świętego Graala. Jedna z legend głosi, że Passiflora wyrosła z łez Chrystusa wiszącego na krzyżu. Tą niezwykłą budowę kwiatów, botanika tłumaczy jako przykład pomysłowości natury. Cała przedziwna konstrukcja kwiatu to lądowisko dla zapylaczy (owadów, kolibrów, nietoperzy), a także przemyślany system ich naprowadzania za pomocą zapachu, koloru i kształtu. Wszyscy znamy jej kwaskowe owoce z grubą skórką zwane marakują. Bywa w sklepach ogrodniczych, lecz musi być hodowana w doniczce. Pochodzi z innej strefy klimatycznej.

Wiele roślin, wiele symboli, dużo zaskakujących legend. Pewne jest, że Wielkanoc tuż, tuż. To czas eksplozji optymizmu wynikająca z budzącej się do życia przyrody. Takich eksplozji optymizmu życzmy sobie na wzajem.

Barbara Lipieta

fot. nagłówek: Shutterstock